Thị trấn Nguyên Bình có 08 đơn vị hành chính, có 1.194 hộ, với 4.301 nhân khẩu bao gồm 9 dân tộc anh em cùng sinh sống. Kết quả hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát: Tổng số hộ được phê duyệt: 12 hộ (cả 12 hộ đều nằm trong danh sách hỗ trợ theo Quyết định số 90/QĐ-TTg); trong đó có 06 hộ đã được hỗ trợ đủ với tổng số tiền 192 triệu đồng. Có 02 hộ đã nghiệm thu, dự kiến hỗ trợ trong tháng 10 với số tiền 64 triệu đồng. (02 hộ mới có Quyết định giao vốn). Có 04 hộ không thực hiện (trong đó 02 hộ không có khả năng đối ứng tiền vì nhà không có thu nhập ổn định; 02 hộ đã được hỗ trợ từ chương trình 134 và cũng chưa có khả năng thực hiện trong giai đoạn 2021-2025). Kết quả thực hiện hỗ trợ theo Quyết định số 90/QĐ-TTg có 116 hộ. Trong đó số lượng nhà chưa xác định được chi từ nguồn hỗ trợ nào: 16 hộ (trước đây đã được hỗ trợ từ Chương trình 134, nhà Đại đoàn kết… nhưng đến nay nhà đã hư hỏng). Hiện nay đã giải ngân hỗ trợ cho 06 hộ gia đình với tổng số tiền 192 triệu đồng. Số hộ đã nghiệm thu chưa được giải ngân hỗ trợ: 03 hộ, dự kiến giải ngân trong tháng 10 năm 2023 (03 hộ mới có Quyết định giao vốn). Nguồn kinh phí đã được cấp tính đến thời điểm báo cáo để thực hiện xoá nhà tạm, nhà dột nát là: 300 triệu đồng (đã giải ngân 192 triệu đồng) Trong đó: Nguồn ngân sách từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững: 280 triệu đồng (đã giải ngân 180 triệu đồng); Nguồn ngân sách địa phương: 20 triệu đồng (đã giải ngân 12 triệu đồng).
Tại xã Thể Dục có 5 xóm với tổng số dân là 343 hộ với 1.605 nhân khẩu gồm 07 dân tộc anh em sinh sống. Kết quả tổng số hộ được phê duyệt theo đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát là: 58 hộ. Số hộ đã hoàn thành việc thực hiện xây mới, sửa chữa là: 27hộ (trong đó có 23 hộ xây mới, 04 hộ sửa cữa). Số nhà đang triển khai xây dựng: Có 01 hộ đang xây dựng dự kiến hoàn thành trong năm 2023. Về công tác thanh, quyết toán nguồn vốn hỗ trợ xoá nhà tạm, nhà dột nát. Số nhà làm mới: 20 hộ với số tiền hỗ trợ là 880 triệu đồng. Số nhà cải tạo, sửa chữa: 04 hộ với số tiền hỗ trợ là: 80 triệu đồng. Số nhà làm mới, cải tạo, sửa chữa đã hoàn thành chưa thanh, quyết toán là 03 nhà. Nguyên nhân chưa thanh quyết toán là do hoàn thành trong năm 2023, hiện 01 nhà (Sào Sùn Sơn) đã được giao vốn 44 triệu, xã đang lập hồ sơ rút tiền để giải ngân, còn 02 nhà xây mới vừa hoàn thành nên chưa được giao vốn (cụ thể nhà của các hộ: Hà Thị Hiệp, Bàn Mùi Phin). Nguồn kinh phí tính đến thời điểm báo cáo để thực hiện xoá nhà tạm, nhà dột nát là: 1.004 triệu đồng. Nguồn ngân sách từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững: 920 triệu đồng. Nguồn ngân sách địa phương: 84 triệu đồng.
Tuy nhiên qua khảo sát 02 đơn vị cho thấy, một số ít hộ dân không có nguồn vốn đối ứng nên chưa thực hiện xây dựng, sửa chữa nhà ở được theo đề án đã phê duyệt. Các hộ dân xây dựng trên nền đất mới chưa có Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất ở, vướng đất rừng phòng hộ,…Nhiều hộ dân thường xuyên thay đổi nhu cầu hỗ trợ nhà ở (từ lắp ghép sang làm mới, từ sửa chữa sang làm mới) nên gây khó khăn cho công tác theo dõi, điều chỉnh, báo cáo và ảnh hưởng đến kế hoạch, tiến độ, lộ trình thực hiện của xã. Nhiều hộ đã hoàn thành nhà ở nhưng chưa có kinh phí hỗ trợ đủ hoặc chưa được hỗ trợ...Đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét hỗ trợ cho các hộ đã được hỗ trợ từ CT134 và một số chương trình khác vì tình trạng nhà ở hiện nay đã xuống cấp. Đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét phê duyệt điều chỉnh danh sách (do các hộ thay đổi, đính chính thông tin) để địa phương triển khai, đôn đốc các hộ gia đình thực hiện. Đề nghị cấp có thẩm quyền có giải pháp đối với các hộ nhà ở đã hư hỏng cần xây dựng mới hoặc sửa chữa nhà nhưng vị trí xây dựng vướng quy hoạch...
Phát biểu tại buổi làm việc với 02 đơn vị, Trưởng ban Văn hóa – Xã hội HĐND tỉnh Nông Hải Lưu ghi nhận và chia sẻ những khó khăn mà các địa phương đang còn vướng mắc, đồng thời tiếp thu các kiến nghị của cơ sở để kiến nghị với các sở, ngành tiếp tục xem xét giải quyết./.