Phiên thảo luận tại Tổ 16 gồm Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) các tỉnh, thành phố: Đà Nẵng, Cao Bằng, Tuyên Quang. Tham dự có đồng chí Nguyễn Đức Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội. Đồng chí Quản Minh Cường, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng điều hành phiên thảo luận tại tổ.
Qua thảo luận, nhiều ý kiến bày tỏ quan tâm đến dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); đồng thời khẳng định sự cần thiết sửa đổi Luật này nhằm điều chỉnh mô hình tổ chức hệ thống thi hành án hình sự phù hợp với tổ chức bộ máy mới, đồng thời bổ sung các quy định bảo đảm quyền con người, quyền công dân, ứng dụng khoa học - công nghệ, dữ liệu sinh trắc học trong quản lý, thi hành án.
Nghiên cứu dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), Đồng chí Quản Minh Cường, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng đánh giá cao nhiều chính sách mới tại dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); khẳng định những chính sách mới đó thể hiện tính nhân văn, nhân đạo của Nhà nước. Đại biểu đánh giá cao quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 23 dự thảo Luật khi điều chỉnh theo hướng phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể người; được hưởng chế độ, chính sách theo quy định pháp luật về hiến mô, bộ phận cơ thể người; được lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định pháp luật.
Theo đại biểu, đây là một điểm rất mới của dự thảo Luật và việc bổ sung những quyền này của phạm nhân đã thể chế hóa quy định tại Điều 20 của Hiến pháp năm 2013, thể hiện tính nhân văn, nhân đạo của Nhà nước ta; tạo cơ sở pháp lý cho người chấp hành án phạt tù có thể đóng góp cho xã hội, cũng như chuộc lại những lỗi lầm của mình, góp phần thực hiện nguyện vọng cá nhân của phạm nhân; đồng thời, tạo động lực cho phạm nhân tích cực cải tạo lao động, sớm được tái hòa nhập cộng đồng. Dự thảo Luật cũng có một số quy định cụ thể về thực hiện nhu cầu hiến mô, hiến tạng của các loại hình phạm nhân (tại các Điều 38, 44 và 53). Đại biểu đánh giá, các quy định của dự thảo Luật khá cụ thể và chặt chẽ, vừa bảo đảm thực hiện đúng quy trình, thủ tục, vừa tạo điều kiện cho phạm nhân; đồng thời, giúp ngăn chặn tình trạng lợi dụng, lạm dụng, hay ép thực hiện, bảo đảm quyền tự nguyện hiến mô, hiến tạng của phạm nhân.
Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi, đại biểu Quản Minh Cường đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu thận trọng, tham vấn thêm các cơ quan, tổ chức có liên quan, cơ quan chuyên môn về y tế, chuyên gia, người hoạt động thực tiễn... để xây dựng phương án quy định chặt chẽ, tạo điều kiện cho phạm nhân thực hiện quyền, đồng thời, hạn chế thấp nhất ảnh hưởng đến việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ khác của phạm nhân.
Góp ý vào Điều 45 về chế độ ăn, ở đối với phạm nhân, tại khoản 2 quy định: “Ngoài tiêu chuẩn ăn quy định tại khoản 1 Điều này, phạm nhân được sử dụng tiền của mình để mua đồ ăn thêm”, đại biểu Đoàn Thị Lê An đề nghị cần quy định rõ, cụ thể trong Luật về số lần mua đồ ăn thêm, số tiền sử dụng mua đồ ăn thêm trong mỗi lần. Hoặc nếu do Chính phủ quy định chi tiết về khoản 2 Điều này thì cùng đồng thời khi Luật có hiệu lực phải có quy định ngay, tránh trường hợp khi Luật có hiệu lực mà chưa có hướng dẫn cụ thể dẫn đến khó khăn, thiếu thống nhất trong cách áp dụng của các cơ quan có thẩm quyền, có thể ảnh hưởng đến quyền và lợi ích cho phạm nhân hoặc ngược lại.
Về khoản 1 Điều 30 quy định về “sử dụng kết quả lao động của phạm nhân”, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định tỷ lệ phần trăm giữa các nội dung chi để các cơ sở giam giữ có căn cứ thực hiện, trong đó “ưu tiên chi trả một phần công lao động cho phạm nhân trực tiếp tham gia lao động” để tạo điều kiện cho phạm nhân khi hoàn thành việc chấp hành án có nguồn kinh phí nhất định để ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế.
Liên quan đến Điều 23 quy định về quyền, nghĩa vụ của phạm nhân, dự thảo Luật nêu 10 quyền của phạm nhân (từ điểm a,b,c,d,đ,e,g,h,I,k) cơ bản đầy đủ. Tuy nhiên, đại biểu Đoàn Thị Lê An cho rằng, vẫn còn thiếu 01 quyền lợi rất cơ bản, đó là quyền được đóng Bảo hiểm y tế (BHYT). Do đó, đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung về quyền được đóng BHYT (có thể trích từ sử dụng kết quả lao động của phạm nhân) đối với các phạm nhân đủ điều kiện tham gia lao động và được tham gia lao động, vì khi tham gia lao động phạm nhân có thể xảy ra tai nạn, thương tật… cần phải điều trị, nếu có BHYT sẽ giảm gánh nặng kinh phí cho ngân sách nhà nước./.