Đoàn ĐBQH tỉnh thảo luận tại Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế
Sáng ngày 31/10, tại phiên thảo luận tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế, Đại biểu Quốc hội Đoàn Thị Lê An, Tỉnh Ủy viên, Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh đã tham gia nhiều ý kiến thiết thực liên quan đến việc chuẩn bị đàm phán quốc tế; đề xuất đàm phán, ký, phê duyệt, phê chuẩn; ủy quyền trong trường hợp đặc biệt
Tán thành với sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế với những lý do nêu tại Tờ trình của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội. Đại biểu Đoàn Thị Lê An, Tỉnh Ủy viên, Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh cho biết, dự thảo Luật đã kịp thời thể chế hóa đường lối chủ trương của Đảng, các Nghị quyết chuyên đề mà Bộ Chính trị mới ban hành; đồng thời hoàn thiện thể chế, chính sách và pháp luật về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.
Về chuẩn bị đàm phán điều ước quốc tế, đại biểu nhấn mạnh, tại khoản 2, Điều 9 dự thảo Luật đã giảm thời hạn lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức từ 15 ngày xuống 10 ngày. Theo đại biểu, việc rút ngắn thời gian này là rất tích cực, thể hiện tinh thần cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ, tương đồng với xu hướng tại các dự án luật khác như Luật Đất đai (sửa đổi) hay Luật Đầu tư, nhằm đẩy nhanh tiến độ xử lý công việc. Tuy nhiên, thời gian 10 ngày là rất ngắn đối với các điều ước quốc tế phức tạp, có ảnh hưởng sâu rộng (quốc phòng, an ninh, kinh tế - xã hội). Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ thêm sự khác biệt trong thời hạn xử lý giữa các loại điều ước có tính chất phức tạp khác nhau; cơ chế bảo đảm chất lượng, tính cẩn trọng của ý kiến, kiểm tra, thẩm định khi thời gian bị rút ngắn.
Về cơ chế đồng thời đề xuất đàm phán, ký, phê duyệt/phê chuẩn (tại Điều 71, 71a), theo đó dự thảo Luật cho phép cơ quan đề xuất đồng thời đề xuất đàm phán và ký điều ước quốc tế, nếu điều ước đã đủ rõ, đủ chi tiết để thực hiện. Từ thực tiễn, đại biểu cho rằng đây là quy định đột phá, thể hiện sự linh hoạt cao, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đối ngoại phức tạp và các hội nghị quốc tế có tính chất cấp bách, giúp tăng tốc quy trình, tiết kiệm thời gian, chi phí, tránh sự chậm trễ không cần thiết và tạo điều kiện để Việt Nam kịp thời tham gia, phát huy vai trò trong các khuôn khổ hợp tác. Quy định này cũng tương tự việc rút gọn quy trình trong một số lĩnh vực pháp luật đặc thù, ví dụ như quy trình lập pháp rút gọn đối với các dự án luật có tính chất cấp bách, nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước. Đại biểu đề nghị giữ nguyên và tiếp tục hoàn thiện các điều khoản này.
Về ủy quyền trong trường hợp đặc biệt (Điều 72a), dự thảo bổ sung cơ chế cho phép Chủ tịch nước ủy quyền cho Thủ tướng Chính phủ quyết định việc đàm phán, ký, sửa đổi, bổ sung một số điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước thuộc thẩm quyền của Chủ tịch nước, trong một khoảng thời gian xác định, trong trường hợp cần thiết để xử lý yêu cầu thực tế hoặc cấp bách về đối ngoại. Theo đại biểu, quy định này là cần thiết để tăng cường sự linh hoạt và khả năng ứng phó kịp thời của Chính phủ, đặc biệt trong các tình huống đối ngoại khẩn cấp, tương tự như việc ủy quyền thực hiện một số thẩm quyền lập pháp hoặc hành pháp trong tình huống đặc biệt theo quy định của Hiến pháp và Luật Tổ chức Quốc hội. Tuy nhiên, đại biểu Đoàn Thị Lê An đề xuất cần lưu ý việc bảo đảm nguyên tắc hiến định về thẩm quyền của Chủ tịch nước và giới hạn rõ ràng phạm vi, điều kiện áp dụng để tránh lạm dụng, đặc biệt là việc không áp dụng đối với các điều ước có liên quan đến chiến tranh, hòa bình, chủ quyền quốc gia, thành lập các tổ chức quốc tế.
Cùng với đó, đại biểu đề xuất bổ sung quy định Điều 72a như sau: “Trong mọi trường hợp ủy quyền theo quy định tại điều này, Bộ Ngoại giao có trách nhiệm giám sát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện ủy quyền và đề xuất biện pháp xử lý đối với những nội dung phát sinh vượt thẩm quyền hoặc không còn phù hợp”. Theo đại biểu, quy định hiện tại chỉ dừng ở việc cho phép ủy quyền mà chưa có cơ chế giám sát, kiểm soát hậu ủy quyền, dễ dẫn đến rủi ro trong thực thi quyền ký kết, đàm phán điều ước quốc tế. Việc bổ sung này nhằm bảo đảm nguyên tắc chịu trách nhiệm, tăng cường quản lý thống nhất của Chính phủ và Bộ Ngoại giao trong công tác đối ngoại.
Về thay thế cụm từ "ngày" bằng "ngày làm việc" (tại khoản 28, Điều 1), dự thảo đề xuất thay thế cụm từ “ngày” bằng cụm từ “ngày làm việc” tại các Điều 60 và 63. Đại biểu Đoàn Thị Lê An đề nghị rà soát và thay thế thống nhất cụm từ này trong toàn bộ dự thảo Luật, nơi quy định về thời hạn, đặc biệt là các điều khoản rút ngắn thời gian lấy ý kiến, kiểm tra, thẩm định (chủ yếu là 10 ngày) để bảo đảm tính khả thi và rõ ràng trong áp dụng pháp luật, tránh cách hiểu khác nhau giữa ngày dương lịch và ngày làm việc, vốn là vấn đề thường gây tranh cãi trong các văn bản pháp luật hiện hành.
Đại biểu cũng đề xuất bổ sung nhiều ý kiến thiết thực như: bổ sung tại khoản 3, Điều 60 (Công bố điều ước quốc tế): “3. Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học Công nghệ, cơ quan đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về điều ước quốc tế, bảo đảm cập nhật, tra cứu công khai, thuận tiện và thống nhất trên toàn quốc”. Thực tế hiện nay, việc tra cứu điều ước quốc tế Việt Nam là thành viên còn phân tán, thiếu cập nhật, gây khó khăn cho cơ quan, tổ chức và cá nhân. Việc lập cơ sở dữ liệu quốc gia về điều ước quốc tế tăng tính minh bạch, hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm nghĩa vụ công khai theo Luật Tiếp cận thông tin và phục vụ hội nhập quốc tế sâu rộng. Đề xuất bổ sung quy định mới sau Điều 79 (Trách nhiệm tổ chức thực hiện), đề nghị bổ sung Điều 79a: “Điều 79a. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý điều ước quốc tế. 1. Cơ quan đề xuất, Bộ Ngoại giao và Bộ Tư pháp có trách nhiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý, lưu trữ, tra cứu và trao đổi dữ liệu liên quan đến điều ước quốc tế. 2. Các văn bản, tài liệu điện tử có giá trị pháp lý tương đương bản giấy nếu được xác thực theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử. 3. Chính phủ quy định chi tiết việc quản lý, vận hành, bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin trong hệ thống dữ liệu điện tử về điều ước quốc tế” phù hợp với định hướng chuyển đổi số trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, giúp tiết kiệm chi phí, thời gian, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các bộ, ngành. Tăng tính khả thi trong lưu trữ, đối chiếu, công bố và thực hiện nghĩa vụ quốc tế của Việt Nam./.
Những đề xuất của Đại biểu Quốc hội Đoàn Thị Lê An, Tỉnh Ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh hướng tới hoàn thiện dự thảo Luật rõ ràng, khả thi và phù hợp hơn với yêu cầu cấp thiết nhằm khắc phục các hạn chế, vướng mắc là “điểm nghẽn” trong quá trình thực hiện Luật Điều ước quốc tế, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước theo các nghị quyết liên quan ban hành thời gian qua./.
Về chuẩn bị đàm phán điều ước quốc tế, đại biểu nhấn mạnh, tại khoản 2, Điều 9 dự thảo Luật đã giảm thời hạn lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức từ 15 ngày xuống 10 ngày. Theo đại biểu, việc rút ngắn thời gian này là rất tích cực, thể hiện tinh thần cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ, tương đồng với xu hướng tại các dự án luật khác như Luật Đất đai (sửa đổi) hay Luật Đầu tư, nhằm đẩy nhanh tiến độ xử lý công việc. Tuy nhiên, thời gian 10 ngày là rất ngắn đối với các điều ước quốc tế phức tạp, có ảnh hưởng sâu rộng (quốc phòng, an ninh, kinh tế - xã hội). Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ thêm sự khác biệt trong thời hạn xử lý giữa các loại điều ước có tính chất phức tạp khác nhau; cơ chế bảo đảm chất lượng, tính cẩn trọng của ý kiến, kiểm tra, thẩm định khi thời gian bị rút ngắn.
Về cơ chế đồng thời đề xuất đàm phán, ký, phê duyệt/phê chuẩn (tại Điều 71, 71a), theo đó dự thảo Luật cho phép cơ quan đề xuất đồng thời đề xuất đàm phán và ký điều ước quốc tế, nếu điều ước đã đủ rõ, đủ chi tiết để thực hiện. Từ thực tiễn, đại biểu cho rằng đây là quy định đột phá, thể hiện sự linh hoạt cao, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đối ngoại phức tạp và các hội nghị quốc tế có tính chất cấp bách, giúp tăng tốc quy trình, tiết kiệm thời gian, chi phí, tránh sự chậm trễ không cần thiết và tạo điều kiện để Việt Nam kịp thời tham gia, phát huy vai trò trong các khuôn khổ hợp tác. Quy định này cũng tương tự việc rút gọn quy trình trong một số lĩnh vực pháp luật đặc thù, ví dụ như quy trình lập pháp rút gọn đối với các dự án luật có tính chất cấp bách, nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước. Đại biểu đề nghị giữ nguyên và tiếp tục hoàn thiện các điều khoản này.
Về ủy quyền trong trường hợp đặc biệt (Điều 72a), dự thảo bổ sung cơ chế cho phép Chủ tịch nước ủy quyền cho Thủ tướng Chính phủ quyết định việc đàm phán, ký, sửa đổi, bổ sung một số điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước thuộc thẩm quyền của Chủ tịch nước, trong một khoảng thời gian xác định, trong trường hợp cần thiết để xử lý yêu cầu thực tế hoặc cấp bách về đối ngoại. Theo đại biểu, quy định này là cần thiết để tăng cường sự linh hoạt và khả năng ứng phó kịp thời của Chính phủ, đặc biệt trong các tình huống đối ngoại khẩn cấp, tương tự như việc ủy quyền thực hiện một số thẩm quyền lập pháp hoặc hành pháp trong tình huống đặc biệt theo quy định của Hiến pháp và Luật Tổ chức Quốc hội. Tuy nhiên, đại biểu Đoàn Thị Lê An đề xuất cần lưu ý việc bảo đảm nguyên tắc hiến định về thẩm quyền của Chủ tịch nước và giới hạn rõ ràng phạm vi, điều kiện áp dụng để tránh lạm dụng, đặc biệt là việc không áp dụng đối với các điều ước có liên quan đến chiến tranh, hòa bình, chủ quyền quốc gia, thành lập các tổ chức quốc tế.
Cùng với đó, đại biểu đề xuất bổ sung quy định Điều 72a như sau: “Trong mọi trường hợp ủy quyền theo quy định tại điều này, Bộ Ngoại giao có trách nhiệm giám sát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện ủy quyền và đề xuất biện pháp xử lý đối với những nội dung phát sinh vượt thẩm quyền hoặc không còn phù hợp”. Theo đại biểu, quy định hiện tại chỉ dừng ở việc cho phép ủy quyền mà chưa có cơ chế giám sát, kiểm soát hậu ủy quyền, dễ dẫn đến rủi ro trong thực thi quyền ký kết, đàm phán điều ước quốc tế. Việc bổ sung này nhằm bảo đảm nguyên tắc chịu trách nhiệm, tăng cường quản lý thống nhất của Chính phủ và Bộ Ngoại giao trong công tác đối ngoại.
Về thay thế cụm từ "ngày" bằng "ngày làm việc" (tại khoản 28, Điều 1), dự thảo đề xuất thay thế cụm từ “ngày” bằng cụm từ “ngày làm việc” tại các Điều 60 và 63. Đại biểu Đoàn Thị Lê An đề nghị rà soát và thay thế thống nhất cụm từ này trong toàn bộ dự thảo Luật, nơi quy định về thời hạn, đặc biệt là các điều khoản rút ngắn thời gian lấy ý kiến, kiểm tra, thẩm định (chủ yếu là 10 ngày) để bảo đảm tính khả thi và rõ ràng trong áp dụng pháp luật, tránh cách hiểu khác nhau giữa ngày dương lịch và ngày làm việc, vốn là vấn đề thường gây tranh cãi trong các văn bản pháp luật hiện hành.
Đại biểu cũng đề xuất bổ sung nhiều ý kiến thiết thực như: bổ sung tại khoản 3, Điều 60 (Công bố điều ước quốc tế): “3. Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học Công nghệ, cơ quan đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về điều ước quốc tế, bảo đảm cập nhật, tra cứu công khai, thuận tiện và thống nhất trên toàn quốc”. Thực tế hiện nay, việc tra cứu điều ước quốc tế Việt Nam là thành viên còn phân tán, thiếu cập nhật, gây khó khăn cho cơ quan, tổ chức và cá nhân. Việc lập cơ sở dữ liệu quốc gia về điều ước quốc tế tăng tính minh bạch, hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm nghĩa vụ công khai theo Luật Tiếp cận thông tin và phục vụ hội nhập quốc tế sâu rộng. Đề xuất bổ sung quy định mới sau Điều 79 (Trách nhiệm tổ chức thực hiện), đề nghị bổ sung Điều 79a: “Điều 79a. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý điều ước quốc tế. 1. Cơ quan đề xuất, Bộ Ngoại giao và Bộ Tư pháp có trách nhiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý, lưu trữ, tra cứu và trao đổi dữ liệu liên quan đến điều ước quốc tế. 2. Các văn bản, tài liệu điện tử có giá trị pháp lý tương đương bản giấy nếu được xác thực theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử. 3. Chính phủ quy định chi tiết việc quản lý, vận hành, bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin trong hệ thống dữ liệu điện tử về điều ước quốc tế” phù hợp với định hướng chuyển đổi số trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, giúp tiết kiệm chi phí, thời gian, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các bộ, ngành. Tăng tính khả thi trong lưu trữ, đối chiếu, công bố và thực hiện nghĩa vụ quốc tế của Việt Nam./.
Những đề xuất của Đại biểu Quốc hội Đoàn Thị Lê An, Tỉnh Ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh hướng tới hoàn thiện dự thảo Luật rõ ràng, khả thi và phù hợp hơn với yêu cầu cấp thiết nhằm khắc phục các hạn chế, vướng mắc là “điểm nghẽn” trong quá trình thực hiện Luật Điều ước quốc tế, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước theo các nghị quyết liên quan ban hành thời gian qua./.
Tác giả: Dương Văn Tường
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là %s để có thể bình luận
Những tin cũ hơn
Thống kê truy cập
- Đang truy cập39
- Máy chủ tìm kiếm1
- Khách viếng thăm38
- Hôm nay3,847
- Tháng hiện tại14,647
- Tổng lượt truy cập10,855,810