Theo đó, Quốc hội đã nghe các tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; Việc bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025 từ nguồn dự phòng chung tương ứng với nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 cho các nhiệm vụ, dự án đầu tư công và bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam từ nguồn dự phòng của kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Sau khi nghe các tờ trình, báo cáo, Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ. Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng thảo luận tại Tổ 16 cùng đoàn Đại biểu Quốc hội các tỉnh: Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Cà Mau.
Xuất phát từ thực tiễn triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia và cụ thể hóa nhiệm vụ Quốc hội giao, Chính phủ đề xuất các giải pháp chính sách đặc thù vượt thẩm quyền của Chính phủ nhằm tháo gỡ triệt để các khó khăn, vướng mắc, tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để các địa phương đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn các chương trình mục tiêu quốc gia trong thời gian tới. Theo đó, dự thảo Nghị quyết gồm 6 Điều quy định về: Phạm vi điều chỉnh; đối tượng áp dụng; giải thích từ ngữ; nội dung các cơ chế đặc thù; tổ chức thực hiện và điều khoản thi hành. Nội dung cơ bản của 08 cơ chế đặc thù, bao gồm: Cơ chế phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách trung ương hằng năm; Cơ chế điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước, điều chỉnh kế hoạch đầu tư vốn hằng năm; Ban hành quy định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án phát triển sản xuất; Cơ chế sử dụng ngân sách nhà nước trong trường hợp giao chủ dự án phát triển sản xuất tự thực hiện việc mua sắm hàng hóa, Chính phủ đề xuất Quốc hội quyết nghị cơ chế khác quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15; Cơ chế quản lý, sử dụng tài sản hình thành từ dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, Chính phủ đề xuất cơ chế đặc thù chưa được quy định tại Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017 và các quy định khác có liên quan;…
Dự thảo Nghị quyết cũng đề xuất: cơ chế ủy thác vốn cân đối của ngân sách địa phương qua hệ thống ngân hàng chính sách xã hội; cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; cơ chế giao kế hoạch đầu tư công trung hạn, đầu tư vốn hằng năm đối với dự án đầu tư quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp, trên cơ sở thực tiễn triển khai và nguyện vọng của nhiều địa phương.
Cho ý kiến tại phiên thảo luận, các đại biểu cơ bản nhất trí với sự cần thiết về ban hành Nghị quyết như trong Tờ trình của Chính phủ và thấy rằng, việc ban hành chính sách đặc thù là xuất phát từ yêu cầu cấp bách của thực tiễn để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG), đồng thời thực hiện khoản 2, Điều 2, Nghị quyết số 108/2023/QH15 ngày 29/11/2023 của Quốc hội về giám sát chuyên đề các CTMTQG. Nhấn mạnh việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết là đúng thẩm quyền, các đại biểu tập trung cho ý kiến vào một số nội dung trọng tâm như: Phạm vi, giải thích từ ngữ, thời gian thực hiện Nghị quyết; Về các chính sách cụ thể tại Điều 4 dự thảo Nghị quyết; Những vấn đề liên quan đến kiểm toán;…
Phát biểu tại phiên thảo luận, Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng đề nghị bổ sung quy định phân cấp giao cho cấp tỉnh số dự kiến vốn sự nghiệp ngân sách Trung ương năm tiếp theo để địa phương chủ động triển khai, nhất là các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất; quy định nguyên tắc phân bổ, quy định tỷ lệ nhất định trong các nhóm lĩnh vực.
Về thẩm quyền điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước, kế hoạch đầu tư vốn hằng năm, đại biểu cho rằng nên giao cho HĐND cấp tỉnh phân bổ, điều chỉnh các chương trình mục tiêu quốc gia. Đồng thời, cần bổ sung quy định nguyên tắc tỷ lệ phân bổ cho đầu tư cơ sở hạ tầng, các hoạt động phát triển sản xuất, an sinh xã hội và bổ sung vốn ủy thác cho ngân hàng chính sách xã hội.
Về cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, đại biểu thống nhất nên lựa chọn phương án phân cấp triệt để cho cấp huyện chủ động, linh hoạt điều hành, quản lý triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; tạo cơ sở để phục vụ xây dựng các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2030. Đồng thời, đề nghị xem xét quy định phân cấp cho Hội đồng nhân dân tỉnh khi phân bổ chi tiết chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm, năm còn lại có thể căn cứ vào tình hình thực tế về đối tượng, địa bàn, nhu cầu, bảo đảm nguyên tắc trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn.
Cũng tại phiên thảo luận, các đại biểu tán thành cao việc bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 từ nguồn dự phòng chung tương ứng với nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2022 cho các nhiệm vụ, dự án đầu tư công và bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn cho Tập đoàn điện lực Việt Nam từ nguồn dự phòng của Kế hoạch đầu tư công trung hạn./.